Warstwy emigracji. Gdy w maju 1945 r. nastał w Europie pokój, poza Polską przebywało ok. 2,5 mln obywateli II RP, w tym 1,6 mln Polaków, którzy opuścili kraj w wyniku wojny. W normalnych warunkach szybko wróciliby do domów, jednak podporządkowanie Polski Związkowi Sowieckiemu sprawiło, że wielu z nich zdecydowało się pozostać na emigracji. W ten sposób na Zachodzie powstały nowe skupiska Polaków, a stare zmieniły swój charakter, ponieważ zasilili je ludzie wykształceni i zaangażowani w działalność polityczną. Powojenna emigracja była także specyficzna pod względem płci i wieku. Na uchodźstwie pozostali zwolennicy rządu londyńskiego, połowa żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, wiele osób uwolnionych z obozów jenieckich i koncentracyjnych.

Do 1939 r. najwięcej Polaków udawało się do Niemiec, Francji, Belgii oraz USA, Kanady, Argentyny i Brazylii. Wyjeżdżali z powodów ekonomicznych. Wybuch II wojny światowej szybko i w istotny sposób wpłynął na kierunki polskiej emigracji. Wyjazdy nabrały charakteru politycznego. Masy żołnierzy i cywilów przekroczyły granicę z Litwą, Rumunią, Węgrami. Najważniejszym krajem docelowym stała się Francja, a następnie Wielka Brytania. Ustały w zasadzie wyjazdy do obu Ameryk.

Polacy, którzy uciekli albo byli ewakuowani z terenów okupowanych przez państwa Osi oraz wyprowadzeni przez gen. Władysława Andersa z ZSRR, osiedli m.in. w posiadłościach francuskich w Afryce Północnej, a także w Palestynie i Rodezji Północnej. Polacy z ZSRR znaleźli przystań we wschodniej i południowej Afryce, w takich krajach, jak Tanganika, Uganda, Kenia, Rodezja Północna i Południowa, Unia Południowej Afryki, a także na Bliskim Wschodzie.

Do Persji (dziś Iran) w 1942 r. dotarło ok. 116 tys. Polaków (w tym Żydów, obywateli II RP) z ZSRR.